Mijn cultuurweken: Ladies First

Deze week lees ik Ladies First van Annemie Struyf.

In Ladies First bezoekt Annemie Struyf verschillende landen. In die landen gaat ze op zoek naar bekende en onbekende sterke vrouwen. Ze pluist uit wat ze doen in hun dagelijkse leven. Soms komt ze veel te weten over de vrouwen en soms enkel het topje van de ijsberg.
Annemie bezoekt elf ‘gevaarlijke’ plaatsen, namelijk Mali, Niger, Georië, Oost-Timor, Nepal, Kenia, Stockholm-Helsinki, De Filipijnen, Swaziland, Bethlehem-Jeruzalem-Gaza en Afghanistan. Ze ontmoet Afrikaanse koninginnen, oogartsen in bergtoppen, spionnen en andere vrouwen.
Annemie is moeder van vijf kinderen en waagt veel risico’s. Ik kijk op naar Annemie Struyf, omdat ik haar een heel verstandige en sterke vrouw vindt. Ik kijk op haar neer, omdat haar prioriteiten wat meer naar haar gezin moeten verschuiven.

Verschillende dagen heb ik over het boek gedaan om het uit te lezen. Het leest fijn, maar traag, want ik wilde geen woord missen. Ik zou het meteen aanraden aan iemand anders voor verschillende redenen. Ten eerste leer je veel bij over het land zelf, zoals de inwoners, de taal, de geletterdheid enzovoorts. Ten tweede leer je over de geschiedenis en het leven nu van het land op een eenvoudige manier. Ten derde leer je meer over Annemie als moeder. Tussen elke reis zijn er fragmentjes tekst vanuit haar eigen ‘first lady’ leven.

Ik zal net zoals haar boek is opgebouwd, enkele plaatsen bespreken. Ik heb gekozen om Georgië, Mali en Niger te bespreken, omdat het drie onbekende landen voor mij zijn. In elke plaats bespreek ik de zaken waarmee Annemie geconfronteerd wordt.. Veel leesplezier!

1 Mali

Annemie en haar team begeleiden Paula en Monique doorheen Mali. Enkele jaren geleden waren de twee dames op vakantie in Mali. Ze reisden van Mali naar Niger en passeerden de woestijn. In de woestijn werden ze overvallen door dieven en aan hun lot overgelaten. Een nomade vond hen in de woestijn en redde hen van de dood. Paula en Monique gaan terug op zoek naar de nomade om hem een waterput te schenken. Want water is schaars in een woestijn.

Mali ligt in het Westen van Afrika. De hoofdstad is Bamako en ligt in het westen van Mali.

Bamako

Mali in Afrika

Wonen

Wij leven in goed geïsoleerde bakstenen huizen, in Mali is dat anders. Ze hebben een laag inkomen, dus luxe kunnen ze zich niet veroorloven. Door het droge klimaat en de geschikte bodem, maken ze hun huizen van leem.

Leemgrond

Huis/hut van leem

Mali heeft ongeveer elf miljoen inwoners, de meeste inwoners leven in het zuiden, dicht bij de Niger. In het noorden is de woestijn, zonder vruchtbare grond.

De vrouwen in Mali hebben gemiddeld zeven kinderen. Ze trouwen jong met een man gekozen door hun vader. De levensverwachting is maar 49 jaar. Dat is weinig in vergelijking met de Belgische levensverwachting van 80 jaar.

Verplaatsen

In Mali zijn er geen mooie autobanen met richtingaanwijzers die je exact tonen waar je heen wil. Je hebt een gids nodig om je de weg doorheen het woestijngebied te leiden. Er zijn enkele grote rudimentaire banen. Op deze banen staan checkpoints, punten waar soldaten geld eisen, anders mag je niet doorrijden. Het is vergelijkbaar met tol die je op de Franse autostrade betaald.

tolpoort Frankrijk

Eten en drinken

Mali is een droog land, het regent maar drie maanden per jaar. In de woestijn in het noorden regent het bijna nooit. Daarbovenop is het gemiddeld 35 graden doorheen de dag en koelt het ’s avonds fel af. Water is bijgevolg belangrijk in Mali. In België kan je met één liter per dag overleven, in de woestijn heb je vijf liter nodig. Vooraleer je de woestijn intrekt kan je inkopen doen op een grote marktplaats.

Marktplaats

Hier koop je dan eten en drinken voor een hele week, als je van plan bent de woestijn in te trekken. Het eten in Mali bestaat voornamelijk uit rijst geïmporteerd uit Thailand. Een voedzaam dieet hebben de inwoners niet.

Economie

De economie in Mali… die bestaan nauwelijks of zelfs niet. Het land is gaat ten onder aan de corruptie van het rechtssysteem. Ze importeren bijna elk product, op enkele producten na zoals rieten manden, kookpotten, bestek enzovoort. Het land haalt zijn inkomsten uit familieleden die in het buitenland leven en werken. Ze sturen dan geld naar hun familieleden in Mali.

Bevolkingsgroepen

Er zijn verschillende soorten bevolkingsgroepen in Mali. De Bambara, de Bozo, de Peul, de Dogon en de Toeareg.

De Bambara is de grootste groep van ongeveer drie miljoen mensen. Hun taal is Bamana, één van de meest gebruikte talen in Mali. De bevolkingsgroep is ontstaan in 1700 en heeft twee koninkrijken. Honderd jaar later worden beide koninkrijken veroverd door moslimgroepen. Nog honderd jaar later koloniseren de Fransen het gebied en voeren ze het christendom in. Na de tweede wereldoorlog zetten de bambara zich af tegen de Franse bezetters door de Islam weer te hanteren. Vandaag is ongeveer zeventig procent moslim. Desondanks hun Islamitisch geloof blijven ze geloven in hun voorouders. Mensen worden volgens hen herboren in groenten en beesten. Ze offeren eten en drinken om de geesten goed te stemmen.

Ze wonen voornamelijk in het platteland om aan akkerbouw te doen. Ze telen graan, maïs en tabak. Tevens jagen ze op struisvogel, beer en antilopen. Ze gebruiken zowel de huiden als het vlees. Sommige mannen verzamelen honing van wilde bijen, een riskante zaak. Vrouwen en mannen moeten op het veld werken, maar de vrouwen doen minder uren op het veld om voor het eten en de kinderen te zorgen. Vanaf veertien jaar helpen de kinderen mee op het veld.

Elk huishouden is verantwoordelijk voor de hele stam. Als één gezin rieten manden maakt, mag dat door de hele stam gebruikt worden. Hun huishoudens zijn ook veel groter, ongeveer zestig personen per huis. De hele week werken ze samen, behalve op maandag. Dan gaan de kinderen naar de Islamitische school. Sommige stammen hebben geen scholen wegens armoede, dan wordt er gewoon doorgewerkt.

Trouwen is belangrijk voor de Bambara’s. Het is een investering waardoor je kinderen kan krijgen, het is een aanwinst voor de gemeenschap. De gemiddelde vrouw heeft acht kinderen.

Een godenmasker van de Bambara

De Bozo is het oudste volk van Mali. Hun specialiteit is vissen en boten bouwen. Daarom wonen ze vooral naast de Niger. Bozo wil zeggen bamboe, ze hebben deze naam gekregen door hun vissershutten gemaakt van bamboe.

Bozo vissershutten

Het vissen wordt volledig overgelaten aan de mannen.

De vrouwen doen het werk op het platteland. Ze telen groenten en tobacco. Ander werk op het platteland zoals rijst telen, wordt door de mannen gedaan. In elk dorp is er één professionele jager, hij jaagt op nijlpaarden en krokodillen.

De samenleving wordt door de mannen gedomineerd. De mannen die nog vrijgezel zijn, wonen allemaal samen in één hut. Als ze trouwen, bouwen ze een eigen hut voor de familie. De families regelen de trouw onder mekaar en er moet een bruidsschat betaald worden.

Ze zijn moslim, maar hebben nog oude tradities zoals offeren aan geesten voor een goede vangst.

De Peul staan bekend om hun veehouders en hun handelsroutes. In de achttiende eeuw werden er hoge belastingen gehouden op landbouwgrond. Het volk was arm en kon de belastingen niet betalen. Daarom zijn ze overgeschakeld naar vee.

Het belangrijkste in een Peulstam is niet de man, maar het vee. De hoeveelheid koeien, geeft weer hoe rijk je bent. De koeien zorgen voor ruzie tussen de peul en andere groepen. Ze gaan op de landbouwgrond van anderen het graan opeten.

De vrouwen van de peul hebben veel aandacht voor schoonheid. Ze ‘schminken’ zichzelf door de streek rond de lippen met zwarte henna te kleuren. Ze dragen gigantische oorbellen en andere juwelen. Hoe meer juwelen, hoe mooier je bent.

De mannen hechten veel belang aan moedig zijn. Wanneer een jongen een man wordt, moet hij een ritueel doorstaan. Twee jongens gooien naar mekaar met speren, ze mogen dan niet wenen, maar moeten lachen. Veel jongens zijn gestorven door deze ceremonie.

De Toeareg is een nomadisch volk wat in de woestijn rondtrekt. Ze hebben net zoals de Peul vee.

Ze zijn islamieten, maar met enkele afwijkende kenmerken. Ze zijn strikt monogaam, in de Islam mag je vier vrouwen hebben. De mannen zijn gesluierd en de vrouwen niet.

In het boek worden de twee dames gered door een man van de Toeareg. Hij slacht één van zijn waardevolle dieren om hen op kracht te laten komen.

Één van de belangrijkste tradities van het volk is de theeceremonie. Drie keer per dag drinkt men thee.

De Dogon is het bekendste volk van Mali. Ze houden zich het meeste aan de traditionele animistische levensstijl.

Ze zijn voornamelijk landbouwers en telen gierst, tomaten en uien. Ze werken samen met de Peul. Ze geven de Peul voedsel in ruil voor het verzorgen van hun vee.

De gemeenschap is hiërarchisch verdeeld in groepen. De belangrijkste groep zijn de landbouwers, dan de smeden, de wevers en de leerbewerkers. De vrouwen participeren evenwaardig in het werk. Tussen de groepen worden geen huwelijken gesloten.

De jongens en meisjes worden op ‘barbaarse’ manier besneden. Tijdens de besnijdenis dansen mannen met dierenmaskers in het rond, begeleid door trommels. Door druk van buitenaf verminderd het aantal besnijdenissen.

Ze geloven niet in de Islam of het Christendom, maar in de god Amma. Sommige dieren worden als heilig beschouwd, zoals luipaarden, krokodillen en vossen.

Niger

Ladies first dateert van 2008, sindsdien is er heel wat gebeurt in Niger.

Geschiedenis

Tot 1958 was Niger een Franse kolonie. De Franse kolonisten hadden de Marrokkanen verdreven. In 1985 wordt Niger onafhankelijk, een nieuwe republiek is geboren.

Na de onafhankelijkheid valt het land in een duister gat. Droogtes en voedseltekorten leiden tot instabiliteit bij het volk. De politiek en de regering van de eerste president, Hamani Diori, valt.

Hamani Diori

Kolonel Seyni Kountché werp de regering omver in 1974 en stelt de grondwet buiten werking. Pas in 1989 wordt de democratie hersteld en de grondwet vernieuwd. Nog geen zeven jaar later nemen de militairen de macht weer over, deze keer door Ibrahim Barre. Vier jaar later wordt Ibrahim vermoord en zijn plaats ingenomen door de nieuwe militaire leider Daouda Wanké. Hij zorgt ervoor dat het democratisch stelsel hersteld wordt. In 1999 wordt na lange tijd de president door het volk verkozen. Mamadou Tandja wordt gekozen tot president, tot 2010 blijft hij aan de macht.

Mamadou Tandja

Het boek speelt zich af wanneer Mamadou aan de macht is. De weg van Mamadou van burger tot president is lang. Hij is provinciehoofd van Maradi , minister van Binnenlandse Zaken, provinciehoofd van Tahoua, ambassadeur in Nigeria en leider van een politieke partij (MNSD). De hele tijd voor zijn presidentschap betoogt hij mee voor democratie in Niger en hij wordt telkens gearresteerd. In 2000, een jaar na zijn aanstelling benoemt hij Hama Amadou als zijn premier.

Mamadou heeft geen gemakkelijk land om te leiden. Het land heeft buitenlandse schulden, krijgt weinig steun van het buitenland door de militaire onstabiliteit en omdat de democratie regelmatig buiten werken werden gesteld. De president probeert alles op te lossen door te bezuinigen op uitgaves. Daardoor komen de soldaten in opstand, ze willen een beter loon en betere levensomstandigheden. Mamadou keldert de opstanden met harde hand en verbiedt de media te rapporteren over de opstanden. Zo verspreiden de opstanden niet.

In 2009 verloopt zijn statuut als president. De grondwet verbiedt presidenten om langer dan tien jaar te regeren. Mamadou wil echter langer blijven regeren, dus hij boycot zijn eigen grondwet door de noodtoestand af te roepen. Hierdoor blijft hij aan de macht. Acht maanden lang regeert hij in noodtoestand. Na acht maanden plaagt het leger alweer een coup en Mamadou wordt afgezet. Tot op heden zit Mamadou gevangen.

Hulporganisatie

De hele tijd staat Labara Tandja als eerste dame aan Mamadou’s zijde. Ze is de oprichter van fondation Magama, een hulporganisatie tegen armoede en voor bescherming van vrouwen en kinderen in Niger.

Wil je de organisatie steunen? Meer informatie vind je op http://fondationmagama.org/.

Deze organisatie is broodnodig want Niger is een van de armste landen ter wereld. Het land beschikt over veel natuurlijke bronnen, vooral Uranium. Het meeste export van het Uranium gaat naar Frankrijk, de voormalige bezetter, toevallig? Niger staat op één in de top van meest corrupte landen van Afrika. Geen eerste plaats om trots op te zijn. Samen met het IMF probeert het land uit de schulden te geraken, maar als de corruptie niet afneemt, zullen de schulden dat ook niet doen.

Ik voorspel niet veel goeds voor dit land, zeker niet met de aanhoudende militaire machthebbers en hun neppe democratie.

Even terzijde

In Niger bezoekt Annemie, dokter Fistule. Hij specialiseert zich in fistuleuses, een ziekte bij vrouwen. De vrouwen baren kinderen in slechte omstandigheden, vaak zonder enige medische hulp. Als gevolg scheurt er heel wat aan de vagina en aars. Als dit dichtgroeit zonder fatsoenlijk genaaid te zijn, ontstaan er fistule. Stukken wild vlees aan vagina en aars, daarbij hebben de vrouwen geen controle meer over hun excretie (urine en stoelgang). Ze worden in hun leefomgeving uitgestoten, omdat ze stinken. Mannen verlaten hun vrouwen en ze worden aan hun lot overgelaten. Dokter Fistule ontfermt zich over deze vrouwen en opereert ze, zodat ze terug een normaal leven kunnen opnemen. In het onderstaande filmpje zie je, wat een fistule is en hoe het geopereerd kan worden.

Hoe een fistule er uit ziet, kan je vinden op deze url http://www.snfcp.org/02-bibliotheque/0b-enseignement/images/FTMC/fistule-recto-vaginale01.jpg . Ik plaats de foto niet rechtstreeks omdat de inhoud schokkend kan zijn.

Georgië

Hier bezoekt Annemie Struyf, Sandra Roelofs, de first lady van Georgië

Sandra Roelofs

Sandra is een Nederlandse uit Zeeuws-Vlaanderen. Ze werd enkele jaren geleden verliefd op Micheil Saakasjvili, toen student, nu president van Georgië.

Sandra heeft een passie voor vreemde talen, Georgisch in het specifiek. Omdat ze de taal geleerd heeft, krijgt ze respect van alle inwoners. Ze heeft een ontwikkelingsorganisatie in Georgië opgestart. Daarbovenop geeft ze Franse les en deelt ze voedingspakketten en levensmiddelen uit aan de arme inwoners. De inwoners moeten haar een brief sturen, met die brief kunnen ze dan spullen krijgen.

Micheil, haar man, is de president van Georgië. Hij streeft naar een verwestering van Georgië. Dit valt niet bij iedereen in de smaak. Sandra en haar twee zonen kunnen nergens heen gaan zonder de bescherming van enkele bodyguards.

Koor

Ter ontspanning krijgt Sandra privéles van één van de beste koren ter wereld. Rustavi is een mannenkoor van Georgië.

Wil je hen ook eens horen?

http://www.muziekjes.nl/rustavi-koor-tournee-9-tm-17-oktober-15607995-song.html

Verwestering van Georgië

Zoals eerder vermeld, wil Micheil Saakasjivili Georgië verwesteren. Hij heeft gestudeerd in Nederland en in de Verenigde Staten. Helemaal overtuigd van het kapitalisme vertrekt hij terug naar zijn geboorteland. Georgië was op dat moment in de greep van corruptie. Hij wil dit oplossen door de politici te dwingen hun inkomsten op te geven. Door hevige weerstand stapte Micheil uit de partij, om zijn eigen oppositiepartij te starten. Na een omstreden strijd tussen de partijen, lukt het Michael om het presidentschap te veroveren.

Als kersverse president heeft hij enkele obstakels om te overwinnen. Ten eerste zijn er problemen met gebieden die zich hadden afgesplitst van Georgië. Het lukt hem om Adjarië bij het land aan te voegen, maar Zuid-Ossetië en Abchezië blijven een probleem. Rusland nam het als een belediging op, want Zuid-Ossetië en Abchezië hebben veel Russische inwoners.

Logischerwijze zouden de gebieden zich bij Rusland voegen. Micheil laat dit niet toe en zijn land draagt de gevolgen. Rusland draait de pijpleiding naar Georgië toe.

Na enkel jaren ontstaan er economische problemen en volgt een volksopstand. Micheil besluit deze hardhandig aan te pakken tot ongenoegen van het volk. Hervormingen zorgen ervoor dat Georgië in een dieper economisch gat valt, gepaard met meer corruptie.

De problemen tussen Georgië en Rusland laaien op wanneer de oorlog in Zuid-Ossetië begint. Midden 2008 trekken Georgische troepen de stad Tsinvali binnen om het volk te ‘overtuigen’ zich met Georgië aan te sluiten. Rusland op zijn beurt valt Tsinvali ook binnen om de Russische inwoners te beschermen. Micheil doet nu beroep op het Westen voor steun. Hij beweert dat de Russische troepen zijn burgers bombarderen.

Micheil zijn ideeën om het land te verwesteren en de economie in een stijgende lijn te brengen mislukken.

Bevolkingsgroepen

Abchazië en Zuid-Ossetië zijn overduidelijk de twee grote knelpunten van het land. Tot op vandaag blijven er problemen in deze streken. Ze sluiten zich niet meer aan Georgië. In het boek polst Annemie over de politieke situatie, maar Sandra wil er niets over kwijt. Het hele gebeuren wordt in de doofpot gestoken.

Gewoontes en tradities

Sandra houdt veel van de oude tradities van Georgië, vooral het eten en drinken.

'Toen God de wereld schiep, en de landen onder de volkeren verdeelde, waren de Georgiërs zo bezig met eten en drinken dat ze hun plek in de rij verloren. Maar toen ze God uitnodigden en op hem toosten, beviel hem dat gebaar zo goed en vond hij het eten zo lekker dat hij hen het beste stuk land gaf, dat stuk dat hij voor zich zelf gereserveerd had’

Georgiërs houden van uitgebreid eten, zoals walnoten, aubergine en knoflook is een delicatesse, samen met dille en peterselie. Ze eten eerst een koud voorgerecht, dan een vleesgerecht, gevolgd door een zoet dessert. Bij het eten drinken ze wijn of bier.

Georgisch voorgerecht

Georgisch hoofdgerecht

Georgisch nagerecht

Georgiërs staan bekend als de levensgenieters van de Kaukasus. Ze zijn extravert, emotioneel, romantisch en echte feestvierders. Voordat je het weet, heb je een uitnodiging bij iemand thuis. Het feest begint met bijbehorend feestmaal (soepra), want voor een Georgiër is een gast een geschenk van God. De tafel staat centraal in het Georgische leven en wordt altijd rijkelijk gedekt. Hier ontmoet men vrienden en familie op wie men een toost uitbrengt met lange toespraken. Dit gebeurt niet zomaar maar verloopt volgens regels. Eerst wordt er een leider aangewezen, de tamada. Hij brengt de toosten uit, zolang hij spreekt mag er niet gedronken worden. Enkele van deze toosten zijn verplicht bijvoorbeeld voor de gastheer en gastvrouw, voor nog levende familie, voor gestorven familie, de vrouwen en de vrede. Toosten doe je met Georgische wodka. Georgiërs toosten nooit met bier. Proost!